Enkele wetenswaardigheden vooraf

We zijn bijna aan het begin van onze bijzondere vakantie.
Een reis die bovenaan mijn verlanglijstje stond en nu ik zo lang geen vakantie heb genomen, gelijk maar geboekt om die wens te vervullen.

Onze vlucht is 8 uur vertraagd, dus mooi even de tijd om vast informatie over Ecuador en Galapagos-eilanden op te schrijven.

Ecuador is één van de kleinste, maar ook één van de afwisselendste Andeslanden in Zuid-Amerika. Het heeft de bezoekers bijzonder veel te bieden: gevarieerde natuur, traditioneel levende volkeren en een interessante geschiedenis.
Er is een enorme diversiteit aan flora en fauna. De imposante Andes-bergketen doorsnijdt het land in zijn lengte-as van circa duizend kilometer. Maar liefst 8 van de 31 vulkanen die Ecuador telt, zijn nog actief, waarvan de Chimborazo met zijn 6310 meter ook wel de Koning van de Andes wordt genoemd.
In het Amazonegebied zijn nog traditioneel levende indianenstammen.
De grootste trekpleister vormen de voor de kust van Ecuador gelegen Galápagos-eilanden.

De Galápagos-eilanden moet je eens in je leven hebben bezocht. Vele patiënten vroegen of ik er al vaker was geweest, mijn antwoord was: mijn gevoel is dat dit een van die vakantiedoelen is waar je eenmalig naar toe gaat. Het is een waar eldorado voor natuurliefhebbers! Het bestaat uit 18 eilanden.
De Galápagos-eilanden danken hun wereldvermaarde bekendheid natuurlijk aan de Engelse natuuronderzoeker Charles Darwin.

Geschiedenis
Al lang voordat de Inca's zich in de 15e eeuw in het gebied vestigden, bestonden er in Ecuador verschillende indiaanse culturen. De meesten van hen woonden aan de kust en in de hooglanden. De belangrijkste stammen waren de expansionistische Caras aan de kust en de meer vreedzame Quitus in de hooglanden. De Caras, onder leiding van hun hoofdman Shyri, veroverden uiteindelijk de macht over de Quitus. Samen gingen zij verder als de stam van de Shyri.
In de 15e eeuw vestigden de Inca's zich in Ecuador. Het hart van het Incarijk lag in Cuzco, waarvandaan het zich uitbreidde tot het noordwesten van Argentinië, het noorden van Chili en het zuiden van Ecuador. In 1529 stierf de Incaleider Huayna Capac. Anders dan gebruikelijk liet hij zijn rijk niet na aan één van zijn zoons, maar aan twee: Huascar kreeg het zuiden, dat Cuzco als centrum had. En Atahualpa kreeg het noorden met het huidige Quito als centrum. Uiteindelijk wist Atahualpa Huascar gevangen te nemen. Atahualpa nam zijn intrek in Cajamarca (in het huidige Peru), omringd door een enorm leger.
In 1534 veroverden de Spaanse conquistadores, onder leiding van Francisco Pizarro, Ecuador. Inca's die Atahualpa een kwaad hart toedroegen hadden Pizarro naar Cajamarca geleid, waar hij Atahualpa gevangen wist te nemen. Zijn leger kreeg daardoor geen orders meer en wist niet meer wat te doen. De Spanjaarden vielen het leger bij verrassing aan. Tienduizenden Incasoldaten werden afgeslacht en Huascar werd op aanraden van Atahualpa vermoord.
De Spanjaarden stichtten de stad Muy noble y muy leal ciudad de San Francisco de Quito (Zeer hoogstaande en zeer loyale stad van Sint Fransiscus van Quito), de huidige hoofdstad Quito. In de periode die volgde vormden de Spaanse kolonisten de nieuwe elite. De inheemse bevolking werd door ziekten uitgedund, nadat zij door hard werken voor de Spaanse kolonisten ernstig verzwakt was geraakt.
Quito groeide in 300 jaar tijd uit tot een stad van rond de 10.000 inwoners. Op 10 augustus 1809 ontstond in deze stad voor het eerst de roep om onafhankelijkheid van Spanje. In 1822 versloegen onafhankelijkheidsstrijders het Spaanse leger en het land sloot zich vervolgens aan bij de Republiek Groot-Colombia van Simón Bolívar. In 1830 viel die republiek uit elkaar en werd Ecuador een onafhankelijke republiek.

De 19e eeuw kenmerkte zich door instabiliteit. Verschillende heersers volgden elkaar in snel tempo op. In 1860 lukte het de conservatieve Gabriel García Moreno, met hulp van de katholieke Kerk, om de rust enigszins te herstellen. Aan het einde van die eeuw leefde de economie op, doordat de cacao een belangrijk exportproduct werd. Dit leidde tot een verhuizing van bewoners van de hooglanden naar de cacaoplantages aan de kust. Toen de behoefte aan cacao in de wereld weer afnam, leidde dat tot een nieuwe periode van politieke instabiliteit vanaf 1925.

Er kwamen verschillende dictatoriale regimes aan de macht, terwijl buitenlandse investeerders de Ecuadoraanse olie exploiteerden. De enorme rijkdommen aan olie die het land bleek te herbergen, leidde ertoe dat er geen democratische regimes meer aan de macht kwamen, totdat de olie-export weer afnam. In 1979 kwam er voor het eerst een democratische regering. Deze regering kampte vanaf het begin met een grote economische crisis, inflatie en groeiende schulden.
Sinds de jaren tachtig hadden verschillende presidenten bij hun aantreden tot doel de corruptie te bestrijden en de economie weer tot bloei te brengen. De meesten slaagden daar niet in. In april 2005 werd de meest recente staatsgreep gepleegd, waarbij president Lucio Gutiérrez plaats moest maken voor zijn vicepresident Alfredo Palacio.
In 1973 trad Ecuador toe tot de OPEC. Op 31 december 1992 trok het land zich echter weer terug, omdat het de contributie niet kon of wilde betalen en omdat het de wens had om meer olie te produceren dan het OPEC-quotum toestond. In november 2007 trad het land wederom toe tot de OPEC.
Op 1 oktober 2010 werd de noodtoestand uitgeroepen nadat president Rafael Correa ontsnapte aan een poging van opstandige politieagenten hem te ontvoeren. In de hoofdstad Quito waren enkele dagen demonstraties tegen bezuinigingen op de politiesalarissen, waarbij het tot gewapend treffen tussen het leger en de rebellerende agenten kwam. Er waren ook plunderingen in Quito en Guayaquil.

Geografie
De lengte van de landgrenzen is 2.010 kilometer (590 km met Colombia, 1420 km met Peru). De kustlijn meet 2.237 kilometer. De Chimborazo in de Andes meet 6.310 meter, en is het hoogste punt van het land. Het land heeft een totale oppervlakte van 283.561 km². Daarvan bestaat 258.608 km² uit land en 24.953 km² uit water.
Het land wordt in vier zones verdeeld: de kust (Costa), de Andes (Sierra), het Amazonebekken (Oriente) en de Galápagoseilanden.

Kustgebied
De kust bestaat uit vruchtbare grond die voor landbouw wordt gebruikt. Het gebied bevindt zich slechts enkele meters boven de zeespiegel en bijgevolg zijn de temperaturen er hoog (tot 40 °C). In dit gebied ligt de grootste stad van het land: Guayaquil. De grootste in de Grote Oceaan uitmondende rivier van Zuid-Amerika, de Guayas, heeft hier haar monding.

Ecuadoraanse Andes
Sinds 1999 is de vulkaan de Tungurahua weer actief. Regelmatig werpt hij rook en as tot 3 kilometer de lucht in.
De Andes loopt door het midden van het land van noord naar zuid. In het hooggebergte liggen de hoofdstad Quito en de derde stad Cuenca, op een hoogte van 2.500 meter. Het klimaat is daar mild. In het gebergte liggen ook enkele vulkanen die een hoogte van 5.000 tot 6.000 meter bereiken. Een aantal daarvan is nog actief.

Amazoneregenwoud
Het Amazoneregenwoud ligt in het oosten van het land. Het klimaat is er tropisch: warm en vochtig. De vele rivieren in dit gebied zijn allemaal vertakkingen van de Amazone.

De Galapagoseilanden (kortweg Galapagos, Spaans: Islas Galápagos, officieel Archipiélago de Colón) zijn een verspreide groep eilanden die ter hoogte van de evenaar in de Stille Oceaan liggen. Staatkundig behoren ze tot Ecuador, maar ze liggen in open zee op ongeveer 1000 km van de westkust van Zuid-Amerika.
De eilanden zijn geologisch gezien erg jong: enkele miljoenen jaren. Ze zijn van vulkanische oorsprong. Er komen veel unieke dieren en planten voor, die per eiland vaak enigszins verschillende soorten hebben gevormd.

Galápagos staat voor een ontmoeting tussen mens en dieren die in de mens (nog) geen bedreiging zien. Schuwheid voor mensen is hen vreemd. De biologische belangstelling voor de eilanden komt onder andere voort uit de geïsoleerde ligging ervan (1000 kilometer uit de kust van Ecuador) en het feit dat het nooit met het vasteland verbonden is geweest. Veel diersoorten op de Galápagos zijn endemisch, wat wil zeggen dat ze nergens anders ter wereld voorkomen. Omdat de zeeschildpadden en reuzenlandschildpadden, de naamgevers aan de archipel, werden bedreigd met uitroeiing richtte de Ecuadoriaanse regering in 1959 het nationale park Galápagos op waarmee deze bijzondere 'kraamkamer der evolutie' werd beschermd.

Charles Darwin bezocht de Galapagos met het onderzoeksschip Beagle tijdens zijn bijna vijf jaar lange wereldreis. Hij verzamelde vanaf september 1835 gedurende vijf maanden allerlei geologische- en natuurwetenschappelijke monsters op vier van de eilanden van de Galápagos-archipel, op basis waarvan hij later zijn wereldberoemd geworden evolutietheorie zou baseren. De naar hem genoemde darwinvinken zijn een bekend voorbeeld van het ontstaan van variaties in soorten door erfelijke aanpassingen volgens de evolutietheorie. In verband met de evolutietheorie zijn soorten op geïsoleerde eilanden en eilandengroepen voor biologen een specifiek aandachtsgebied geworden.
Sinds 1959 zijn de eilanden een nationaal park. Ook de oceaan eromheen is uitgeroepen tot zeereservaat. Sinds 1978 staan de eilanden op de werelderfgoedlijst van de UNESCO en in 1981 werd dit met het zeereservaat uitgebreid. In 1959 werd de Charles Darwin Foundation opgericht die zich bezighoudt met de instandhouding van de natuurlijke toestand van de eilanden.

Door de samenkomst van koude en warme golfstromen rondom de archipel, kennen de wateren een ongekende rijkdom aan algen, plankton en vis, waarmee niet alleen talrijke vogels zich voeden, maar ook de grootste zoogdieren ter wereld, walvissen en bruinvissen.
De afgelegen ligging van de eilanden maakt dat ze na hun ontstaan maar zeer spaarzaam door dieren vanaf het vasteland zijn gekoloniseerd, waarbij de dieren die in de loop der tijd arriveerden, verder onafhankelijk van hun soortgenoten op het vasteland zijn gaan evolueren. Zo ontstonden veel endemische soorten. De specifieke woonomgeving en het grotendeels ontbreken van roofdieren leverden hun eigen bijdrage aan de aard van de selectiedruk: een aantal vogels verloor het vermogen tot vliegen, zeeleguanen ontwikkelden aanpassingen om onder water te kunnen grazen op bedden zeewier, de landschildpadden groeiden tot enorme omvang uit, en de darwinvinken gingen een groot aantal verschillende ecologische niches bezetten, met vooral aanpassingen in de grootte en vorm van hun snavels. Er komt ook een pinguïnsoort voor, de galapagospinguïn, de enige rond de evenaar. De enige roofvogel is de galapagosbuizerd. Verder leeft er een kleine populatie van (gewone) flamingo's (Phoenicopterus roseus). Een greep uit de vogels die je kunt tegenkomen: roodvoet-, gemaskerde- en blauwvoet Jan-van-Genten, fregatvogels, Galàpagos-pinguins, niet-vliegende aalscholvers, reigers, arenden, zwalumstaartmeeuwen, vinken, stormvogels, pelikanen, spotlijsters en de Galápagos-albatrossen.
Een aantal rijstratten vormen de enige inheemse knaagdieren, die samen ongeveer vijf soorten in de archipel hebben.

Geschiedenis
De Galapagoseilanden werden in 1535 per toeval ontdekt door de Dominicaanse bisschop Tomás de Berlanga uit Panama nadat zijn schip in een luwte kwam en afdreef. Ze waren onbewoond, hoewel Thor Heyerdahl in de jaren ’50 aardewerkvondsten rapporteerde die van Zuid-Amerikaanse origine zouden zijn, waarover nog controverse schijnt te heersen. Ecuador annexeerde de Galapagoseilanden op 12 februari 1832.

Klimaat
De Galapagoseilanden hebben een heet en droog klimaat. Het karakter van de eilanden wordt vooral bepaald door de van Antarctica afkomstige koude Humboldtstroom.